Başlıklar
ÖLDÜRENE KISAS UYGULAMASI
Yâ eyyuhe-lleżîne âmenû kutibe ‘aleykumu-lkisâsu fi-lkatl(e)-lhurru bilhurri vel’abdu bil’abdi velunśâ bilunśâ femen ‘ufiye lehu min eḣîhi şey-un fettibâ’un bilma’rûfi veedâun ileyhi bi-ihsân(in) żâlike taḣfîfun min rabbikum verahme(tun) femeni-’tedâ ba’de żâlike felehu ‘ażâbun elîm(un)
Bu ayetteki ‘kutibe ‘aleykumu-lkisâsu fi-lkatl(e)-lhurru bilhurri vel’abdu bil’abdi velunśâ’ kısmını nasıl anlamamız gerekir?
Kısasın muhatabı ve uygulanışı
Kısasta “Hüre hür, köleye köle, kadına kadın” şeklinde tabirlerin kullanılması “öldürülen hürse ona karşılık hür, öldürülen köleyse ona karşılık köle, öldürülen kadınsa ona karşılık kadın” şeklinde değildir. Bakara 178. ayetteki ifadeler bunu söylemiyor. Ayetteki ifadeler “Öldürülenler arsında ayrım yaparak öldürülene göre kısas yapın.” demiyor, tam tersi “Öldüren kimi öldürmüşse öldürmüş, ona karşı kısas yapılır.” diyor.
Öldürülen kişinin değişmesi ile kısas uygulanacak kişi de değişmez. Yani bir erkek bir kadını öldürmüşse o kadına karşılık öldürmemiş bir kadına kısas uygulanmaz, öldürene uygulanır. Kısasta hiçbir sorun yoktur ve gayet açıktır. “ÖLDÜREN, ÖLDÜRÜLÜR.” (Velisi affederse o başka) … Öldüren erkek, öldürülen kadın, gidip de ölen kadına karşılık öldürmemiş bir kadına kısas yapılmaz; öldürülen köle ama öldüren hür, gidip de öldürmemiş bir köle aranmaz.
Bakara 178’deki ifadelerde öldüren kişi hür birisini öldürmüşse hüre, köle öldürmüşse köleye, kadın öldürmüşse kadına karşılık öldürülür. Yani “öldürdüğü kim olursa olsun kimse onun yerine ceza çekmez” anlamındadır yani “Katlin bir başkasının canı ile ödenecek bir bedeli yoktur.” Anlamındadır.
Ayet “hür, köle, kadın” şeklinde ayrım yapan bir ayet değil, tam tersi ayrımı yok eden bir ayettir.
“Ben erkeğim; kadın öldürdüm.” veya “Ben hürüm; köle öldürdüm.” veya “Ben köleyim; hür öldürdüm, bana farklı bir kısas yapın.” diyen bir ifade yok ayette.
(ÖLDÜRÜLEN) HÜRSE HÜRE KARŞILIK, KÖLEYSE KÖLEYE KARŞILIK, KADINSA KADINA KARŞILIK (ÖLDÜREN KİŞİ) KISASA TÂBİDİR.
Bu ayet; “Öldüren kadın, köle veya hür; öldürülen kadın, köle veya hür olsun hiç fark etmez, ona kısas uygulanır.” demektedir.
‘Kısas meselesi’nde bu ayet olmasaydı bir “kapalılık” oluşurdu. Şöyle ki ‘ENNEN NEFSE BİN NEFSİ’ denmekte… Bu ifade “cana karşı can” şeklinde anlaşılmakta… “İyi de kimin canına karşı kimin canı?” şeklinde bir soru çıkmaması için Bakara 178 sanki bunu tefsir etmiş. ‘el-hur, el-abd, el-ünsa’ ifadeleri tam olarak ne ifade ediyor onu daha derin araştırmak lazım ama insanın bulunabileceği tüm durumları kapsaması lazım bu ifadelerin.